Wraz z rozwojem sieci Web 2.0 nastąpiły zmiany w publikowaniu i komunikacji naukowej. Wymusiło to potrzebę stworzenia nowych narzędzi analitycznych do pomiaru społecznego oddziaływania publikacji naukowych. Altmetria, czyli „metryki alternatywne”, to zbiór nietradycyjnych, dodatkowych metryk bibliometrycznych, uzupełniający je o pomiar wpływu, jaki mają uczeni w swej dziedzinie nauki za pośrednictwem sieci. Zaproponowane w 2010 r. w Altmetrics: A Manifesto pojęcie altmetrii dotyczyło początkowo zasięgu oddziaływania pojedynczych publikacji naukowych (artykuł) w Internecie, jednak wraz z rozwojem narzędzi altmetrycznych pojawiło i pojawia się wiele nowych wskaźników, które można zastosować do pomiarów wykonywanych w środowisku sieciowym dla czasopism, książek, zbiorów danych, prezentacji, repozytoriów kodów źródłowych, stron internetowych, czy samych naukowców. Narzędzia altmetryczne wykorzystują publiczne interfejsy API różnych platform i za pośrednictwem otwartych skryptów i algorytmów tropią ślady i zbierają dane pozostawione przez użytkowników w sieci, jak tweety, polubienia, rekomendacje, komentarze, wpisy na blogach, itp. Na podstawie tych danych generowane są nowe wskaźniki, oparte np. na badaniu/pomiarze liczby pobrań/przeglądania publikacji, „dodań do ulubionych” lub tzw. zakładkowania (na stronach, w menadżerach bibliografii, jak Mendeley, czy Zotero), cytowania w bazach jak Scopus, komentowania i rekomendowania w mediach społecznościowych, jak Twitter lub Facebook, czy referencji i wzmiankowania w innych nietradycyjnych internetowych źródłach wiadomości, jak blogi naukowe. Nowoczesne narzędzia altmetryczne oferują przejrzyste wizualizacje pomiarów, są intuicyjne w obsłudze, a użytek z nich czerpać mogą zarówno indywidualni naukowcy i badacze, bibliotekarze, jak i wydawcy.

Wielu wydawców/dostawców baz danych grupuje dane altmetryczne na swoich stronach w formie podsumowującej wizualizacji obok artykułu lub przy wykorzystaniu istniejących narzędzi pomiarowych, dzięki którym za jednym kliknięciem można wygenerować raport dedykowanych dla danej platformy metryk. Często wykorzystywane w tym celu są charakterystyczne, kolorowe plakietki narzędzia Altmetric, ukazujące sieciową aktywność związaną z konkretnym artykułem.
                                                 Źródło: https://robotics.sciencemag.org/content/3/22/eaah5228/tab-article-info

Narzędzia altmetryczne do indywidualnego użytku dla naukowca:

• zakładka Altmetric - dodana do paska zakładek w przeglądarce (Chrome, Safari, Firefox) pozwoli śledzić altmetryczne dane naszego opublikowanego artykułu
• serwis Impactstory – profil autora – posiadacza identyfikatora ORCID pozwalający wyszukiwać i kompilować różne wskaźniki altmetryczne
• aplikacja Dimensions umożliwia wyszukiwanie cytowań i podstawowych wskaźnikow altmetrycznych w indeksowanych pracach

Do czego dodatkowo można wykorzystać wyniki pomiarów altmetrycznych?

• do umieszczenia w CV, resume, portfolio
• przy aplikowaniu o granty, podczas pisania raportów i sprawozdań
• do promocji, dokumentacji awansowej

Altmetria – społeczności:

• #altmetrics na Twitterze hasztag altmetrics stoi u początków rozwoju altmetrii, do dziś za jego pośrednictwem toczy się na Twitterze dużo dyskusji na ten temat
• altmetrics grupa Google grupa dyskutantów i tematów na tematy związane z altmetrią
• grupa Mendeley Altmetrics – dyskusje nt. nowych sposobów oceny naukowego wpływu, dla zalogowanych użytkowników narzędzia bibliograficznego Mendeley

Więcej do poczytania:

• o narzędziach i wskaźnikach altmetrycznych
• numer czasopisma w całości poświęcony altmetrii, jej użyteczności, związkom z polityką Open Access, rozwojem w różnych krajach: “Bulletin of the Association for Information Science and Technology”, April/May 2013 issue
• kolekcja artykułów nt. almetrii Plos
• o altmetrii w bibliologii i informatologii

Darmowe narzędzia altmetryczne:

• https://www.researchgate.net/ - pozwala wymieniać się między użytkownikami publikacjami, śledzić pobrania, cytowania i częstotliwość przeczytań
• https://www.academia.edu/ - pozwala śledzić badania, artykuły innych naukowców
• https://figshare.com/ - pozwala użytkownikom udostępniać badania, w łatwy sposób umożliwiając ich cytowanie, udostępnianie, odnajdywanie, śledzi wyświetlenia i udostępnienia w wybranych mediach społecznościowych

Inne płatne/częściowo płatne narzędzia altmetryczne:

• Altmetric Explorer – dla uniwersytetów i wydawców, do analizy wskaźników altmetrycznych całej organizacji
  Plum Analytics – dla uniwersytetów, sponsorów